İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ AFETE HAZIRLIK VE KENTSEL DÖNÜŞÜME İLİŞKİN NELER YAPIYOR?

Panel: KENTSEL DÖNÜŞÜMDE KAPSAYICI VE VATANDAŞI KORUYUCU BİR YAKLAŞIM ARAYIŞI – 4 Mart 2024
41. TÜYAP Uluslararası İstanbul Kitap Fuarı | Beylikdüzü yerleşkesi, Büyükada Salonu

GİRİŞ

[Işikbinyılı.Org] Işık Binyılı Mülti-medya, Kültür, Sosyal Destek ve Geliştirme Derneği’nin 41. TÜYAP Uluslararası İstanbul Kitap Fuarı kapsamında 4 Kasım 2024 tarihinde gerceklestirmiş olduğu panelin ana-konuşmacısı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kentsel Dönüşüm Planlama Şube Müdür Yardımcısı Dr. Gökçer Okumuş, İBB’nin #KentselDönüşüm plan ve vizyonuna ilişkin, “İstanbul’un Deprem Hazırlığı için Neler Yapıyoruz?” adıyla kapsamlı bir sunum yaptı.

Panelde, [eski] Mimarlar Odası Başkanı Mim. Arif Atılgan; Prof. Dr. H. Semih Eryıldız, Gebze Teknik Üniversitesi, Okan Üniversitesi ve Adakademi Vakfı Kurucusu; Faruk Göksu, Şehir Tasarımcısı ve stajer avukat Canan Bulut ise “Torba Yasa” karşısında vatandaşın haklarına ilişkin sunumlar yaptı. 
Panelin tema ve amacını ise IşıkBinyılı.Org’un kurucusu ve panelin yöneticisi Bircan Ünver sundu.

Dr. GÖKÇER OKUMUŞ’un Sunumu  |  Program AKIŞI  |  Panel Sunum ÖZETLERİ  |  [Kısa) KONUŞMACI Özgeçmişleri

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Afete Hazırlık ve Kentsel Dönüşüme İlişkin Neler Yapıyor?

Panelin ana-konuşmacısı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kentsel Dönüşüm Planlama Şube Müdür Yardımcısı Dr. Gökçer Okumuş, “bizim birimimizin adı Deprem Risk Yönetimi ve Kentsel İyileştirme Dairesi Başkanlığı, çoğunlukla Deprem Zemin Müdürlüğüyle karıştırılan bir daire başkanlığımız var”, sözleriyle sunumuna giriş yaptı. “Adıyla da müsemmah olduğu üzere çoğunlukla deprem kaynaklı risk yönetimi ve buna karşı kentsel iyileştirme konularında çalışmalar yapıyoruz,” şeklinde açıkladı.

Dr. Okumuş, sunumunda öncelikle İstanbul’un depreme ilişkin çeşitli veri ve açılara dayanarak, 4 Kasım 2024 tarihi itibariyle aşağıda tanımlamış olduğu gibi detaylı bir profilini çizdi.

“İstanbul’un genel durumuna ilişkin kısa göstergeleri sizinle paylaşmak isterim.

540.000 hektar büyüklüğünde bir alandan bahsediyoruz.

Yalnız bunun %20 ya da 25 i kadarı yapılaşmış alandan oluşuyor.

Nüfusu yaklaşık 15.5 milyonun üzerinde.

39 İlçemiz, 962 mahallemiz var.

İstanbul Geneli Yapı Sayısı ise yaklaşık 1.4 milyona yakın bir yapı sayımız var.

(Toplam nitelikli yapı sayısı 1.220.934)

Bunların 1.25 milyonu da nitelikli yapı diyebileceğimiz ahirları vs çıkarttığımız nitelikli yapı sayısı.

Toplam bağımsız birim sayımız da, bunları konut olarak ifade edebiliriz ve tabi içerisinde ticari birimler de var, 7.7 milyon civarında olduğunu söyleyebiliriz.

Ekranda gördüğünüz haritada (slayt#3), 6306 sayılı kanun çerçevesinde İstanbul’da ilan edilmiş riskli alanlar ve rezerv yapı alanlarını görüyorsunuz. Bunların sayısı her geçen gün değişiyor. Özellikle reserv alanlar.

Geçen sene yapılan kanun düzenlemesiyle rezerv alanların ilan şekli biraz daha güncellendi ve ilanı daha kolay hale getirildi. Riskli alanlarda özellikle 2021 yılından sonra ilanından tamamen vazgeçilen alanlar. Artık ilan edilen bütün kentsel dönüşüm alanları reserv alan başlığı altında ilan ediliyor ve alan büyüklüklerini görebiliyorsunuz. Burada tabii özellikle Kanal İstanbul olarak bilinen rezerv alanın, rezerv alanları içerisinde çok büyük bir rezerv alanı kapsadığını görebiliyorsunuz.

Riskli olarak tabir edebileceğimiz 2000 yılı öncesi yapılmış bina sayımız da oldukça yüksek. Yaklaşık 850 bin adet.

Yani bu 1.2 milyonun 850 bini, 2000 öncesi inşa edilmiş binalar.

Peki, 2013’de ilan edilen 6306 sayılı yasa kapsamı riskli bina ilan edilmiş yapı sayısı 91bin.Yaklaşık 100bine gelmek üzere. Bakanlık tarafından ilan edilmiş. Tabii bunların büyük bir çoğunluğu ilan edildikten sonra yıkım için belli bir limit var süre olarak. Bu süre zarfında yıkılmış olduğunu tahmin ediyoruz.

Bunların hepsini tek tek, Büyükşehir Belediyesi takip edemiyor ama biz de yan kaynaklardan takip etmeye çalışıyoruz.

Normalde Kenselt Dönüşüm Başkanlığı şu anda süreçleri yürütüyor.

Biz İstanbul Teknik Üniversitesiyle gerçekleştirdiğimiz bir çalışmada, bütünleşik risk ve maruziyetler çalışmasıyla beraber (slayt#4) İstanbul’da afet riski altında ağır hasar alabilecek ya da yıkılabilecek toplam yapı sayısının yaklaşık 200 bin olduğunu tespit ettik. Ve bunların içerisinde 1980 öncesi yapılmış, yani çok daha büyük risk altında yaklaşık 50 bin yapının olduğunu öngörüyoruz.

Şimdi tabii bu mevcut fotoğrafı çektikten sonra, İstanbul Büyükşehir Belediyesi olarak sadece kentsel dönüşüm yapmakla ya da bu yolu çizmekle mükellef değiliz.

Yaklaşık 16 daire başkanlığı 5 iştirak şirketiyle beraber bir deprem seferberlik eylem planı yürütüyoruz.

Burada afet risk yönetiminin dört adımına ilişkin de;

• Azaltma

• Hazırlık

• Müdahale

• Toparlama

Toparlanmaya ilişkin her aşamayla ilgilenen bir daire başkanlığımız ve iştirak şirketlerimiz var ve bu kapsamda çeşitli eylemler yürütüyoruz. Biz, Deprem Risk Yönetimi ve Kentsel İyileştirme Dairesi Başkanlığı olarak, risk azatlma aşamasında en büyük rolümünüzü gerçekleştiriyoruz. Tabii burada seferberlik sadece bir tek kurumun gerçekleştirebileceği birşey değil. Burada, özellikle deprem konusunda işbirliği en önemli kavramlardan biri. Burada da 39 ilçe belediye başkanlığı ve Marmara ve Türkiye Belediyeler Birlikleriyle ve bakanlıklarla ortak çalışmayı amaçlıyoruz ve birçoğuyla da bunu gerçekleştiriyoruz.

Dört konu başlığı altında bu Deprem Seferberlik Eylem Planını özetleyebiliriz:

Üst Yapı

Alt Yapı

Ulaşım ve Lojistik

Deprem Ani ve sonrasına ilişkin eylemler

1. Afet Odaklı Planlama & Yönetmelik Çalış̧maları

2  Kentsel Dönüş̧üm ve Yeni Konut Üretimi

3. Kentsel Dönüş̧üm Mali Destek Paketi ve Kira Yardımı

4 İ̇stanbulYenileniyor/GüçleniyorProjesi

5 Kültürel Mirasın Korunması

6 İ̇BB Hizmet Binalarının Depreme Dayanıklı Hale Getirilmesi

7. Altyapı Güçlendirme Çalış̧malar

8. Enerji, Biliş̧ım ve İ̇letiş̧ım Sürekliliğinin Sağ̆lanması

9. Lojistik Eylem Planı

10. Acil Ulaş̧ım Yollarının Afetlere Dayanıklı Hale Getirilmesi

11. Yeni Raylı Sistem Hatlarının Tamamlanması Mevcut Hatların Güçlendirilmesi

12. Acil Toplanma Alanları ve Geçici Barınma Alanları Hizmet ve Kapasite Geliş̧tirme Çalış̧ması

13. Afete Müdahale Hazırlık Çalış̧maları

14.  Toplumsal ve Sağ̆lik Boyutuna İ̇lişkin Konular

Deprem Seferberlik Eylem Planı kapsamında  oluşturulan bir İstanbulYenileniyor.Com projesi var. Bu kapsamda yaklaşık 11bin üzerinde İstanbul’un farklı bölgelerinde bağımsız konut ve ticari bağımsız birim inşaatı tamamlanarak teslim edildi. Yaklaşık 7300 civarında da inşaatı devam etmekte ve  planlanmaktadır. Ve tabii bu rakamlar İstanbul ölçeğinde çok şey ifade etmeyebilir. Ama Büyükşehir  Belediyesinin özellikle 2019’dan sonra kentsel dönüşüm özelinde sıfırdan başladığı bir proje bu.

Kültürel Mirasın Korunması da önemli başlıklardan bir tanesi. Dünya mirası bir kentte yaşadığımızı düşünürsek, buradaki yapıların da kültür mirasının da depreme karşı dirençli hale getirilmesi önemli bir konu.

İBB Hizmet binalarının, sonuç olarak İstanbul Büyükşehir Belediyesi deprem anında ve sonrasında aktif olarak çalışması beklenmesi gereken bir kurum. Burada da, kendi İBB binalarının depreme karşı güçlendirilmesi ve belki de yıkılıp yeniden yapılmasına ilişkin çalışmalar sürüyor.

Altyapı çok önemli. Özellikle Maraş depremlerinde bölgede yaşanan su sıkıntıları ve elektrik altyapısı ve iletişim altyapısının çökmesiyle beraber yaşanan sıkıntıları İstanbul’da yaşamamak adına özellikle İSKİ ve İGDAŞ bu konuda yatırımlarını yapıyorlar. İSKİ’nin son dönemlerde paylaştığı vidyolardan da farketmişinizdir, özellikle bağlantı elemanlarının değiştirilmesi önemli bir başlıktı bu eylemler arasında. Aynı zamanda, İSKİ sorumluluğundaki barajların güçlendirilmesi projelerini de gerçekleştiriyor. Bu da tabii İSKİ sorumluluğunda dediğimde, İstanbul’da ne yazık ki sorumluluk farklılıkların olduğu alanlar da var. Bu alt yapıda da var, üst yapıda da var. Burada barajların bir kısmı halen DSİ kontrolünde. Ama onlarla da protokoller imzalanıyor. Bunların en azından depreme karşı güçlendirilmesinde İSKİ’nin yer almasına ilişkin.

Enerji, bilişim ve iletişim sürekliliğinin sağlanmasına ilişkin bilgi işlem daire başkanlığımız, elektronik sistemler müdürlüğümüz çalışıyor.

Felaket kurtarma merkezi çok önemli bir başlık burada. İstanbul’un tüm verisinin o anda erişilebilir olması gerekiyor. Bunu da şehir dışında bir noktada güvenli bir yerde bütün İstanbul verisinin yedeği alınıyor, canlı bir şekilde.

Afet Lojistik Merkezleri konusu var.  Bu da lojistik eylem planı.

Afet anı ve sonrasına ilişkin işlemlerde kullanılması gereken alanlar. Afet lojistik merkezleri kuruluyor ya da mevcut merkezlerin içerisine bu gibi eklentiler yapılıyor. Bu alanda güçlendirmeler yapılıyor. Deniz yapıları güçlendiriliyor.

Ayrıca ulaşım yollarının afetlere dayanıklı hale getirilmesi konusu çok önemli. Özellikle son dört beş yıldır kentin ana damarları diyebileceğimiz 1. çevre yolu, E5 hattı üzerinde bir çok üst geçidin yenilendiğini görebilirsiniz.

Raylı sistem hatları çok önemli. Bu tabii, Raylı Sistemler Daire Başkanlığımızın ifade ettiğine göre İstanbul’daki özellikle 1999 depreminden sonra inşa edilen metroların, İstanbul da ki özellikle güvenlik katsayılarının en yüksek seviyelerde tutulduğunu ve deprem anı ve sonrasında da kullanılması açısından en güvenilir yerler olması konusu var.

Fakat 1999 dan önce yapılan raylı sistem hatlarımız da var. Bunlarda da viyadüklerin güçlendirilmesi konuları halen daha işliyor.

Acil Toplanma Alanları ve Geçici Barınma Alanlarının belirlenmesine ilişkin Jandarma Genel Komutanlığıyla beraber çalışıyoruz ve bu alanların belirlenmesine ilişkin onlara teknik destek sağlıyoruz. Ve bu belirlenmiş alanların üzerinde de bunların afet anında kullanımına ilişkin çeşitli altyapı eklentileri gerçekleştiriliyor. Enerji sürekliliğine ilişkin de özellikle oradaki mevcut geçici yapılar diyebileceğimiz tuvaletlerin üzerlerine güneş enerji santralleri kurularak depreme dirençli parklar üretilmeye çalışılıyor.” 

Dr. Okumuş, sunumunda özellikle Deprem Seferberlik Eylem Planı‘nın 14 maddesinin her biri üzerinde tanım ve açıklamalar yaptı (slayt #7-14). Yukarıdaki slaytlarda görüldüğü üzere #HızlıTarama ve vatandaşlar için #MaliDestekPaketi’ne ilişkin detayları  paylaştı ve net geliri iki asgari ücrete eşit veya daha az olan kişiler için borçlanma maliyetinin% 60’ına kadar sağlandıgını belirtti. 14 maddelik “Deprem Seferberlik Eylemi”nin tanıtımını takiben de “Tamamlanan, Devam Eden ve Planlanan” olmak üzere Deprem Eylem Seferberlik Planı’nın sunum tarihi itibariyle (4 Kasım 2024) bir özetini sundu.

[…]

Ayrıca, İBB’nin genel yapısı içerisinde, Dr. Okumuş İBB’nin iç yapsını bilmeyen ve dışarıdan bu konularda işi düşen birinin kim’e ve ne’reye hangi konu için başvuracağını bilmesi ve tespit etmesine yardımcı olacak şu temel bilgileri paylaştı:

“Biz Daire Başkanlığı olarak, üç müdürlükten oluşuyoruz. Buradaki isimler daha yeni değişti. Ben size doğrularını ifade edeyim.

Deprem ve Zemin İnceleme Şube Müdürlüğü

İstanbul Şehircilik Atölyesi Şube Müdürlüğü > Kentsel Dönüşüm Uygulama Şube Müdürlüğü olarak ismi değişti.

Kentsel Dönüşüm Şube Müdürlüğünün de > Kentsel Dönüşüm Planlama Şube Müdürlüğü olarak ismi değişti.

Deprem Zemin Müdürlüğümüz, İstanbul’un mikro bölgeleme çalışmalarını gerçekleştiriyor.”

İstanbul’un mikro bölgelemesine ilişkin ise “2019-2024 yıları arasında 257 km2 lik, haritada mavi ile ifade edilmiş alanlarda çalışmalar gerçekleştirildi (slayt #14). Turuncu alanların mikro bölgeleme çalışmaları zaten vardı.103 km2 alanın da çalışmalarına başlanmış vaziyette. Bir sonraki aşamada bu turuncu alanların da güncellenmesinin daha detaylı şekilde yapılması planlanıyor. Silivri bölgesindeki alanı ise o bölgenin ilçe belediyesi üstlendi,” bilgisini paylaştı.

Genel Degerlendirmeler: 

Altyapıya ve Afet Hazırlığına Yatırım

Dr. Okumuş, özellikle İstanbul’da altyapı ve afet hazırlıklarına yatırım yapmanın önemini vurguladı. Esnek bağlantı elemanlarına ve depremlere karşı bariyerleri güçlendirmeye olan ihtiyacı vurguladı. Özellikle afet esnasında müdahale hızı, afet departmanı projeleri ve İtfaiye ile ortak çabalar konusunda devam eden çalışmaları tanıttı. Farkındalık eğitimlerinin ve afet farkı ve güç birliği eğitiminin önemini vurguladı. Ayrıca deprem ve yer araştırması, kentsel dönüşüm planlaması ve kentsel yenilenme alanlarında kaydedilen ilerlemeyi de ele aldı.  

35 bin binanın denetlendiğini, %10’unun risk azaldığını, %11’ının orta derecede risk ve %50’sinin yüksek risk gösterdiğini belirtti. Dr. Okumuş yüksek riskli binalar üzerinde devam eden çalışmalardan ve daha verimli bir süreç ihtiyacından söz etti.

IBB İstanbul Kentsel Dönüşüm Projelerinden Örnekler Ve Afet Eğitim Programı 

Dr. Okumuş, İstanbul’da devam eden kentsel dönüşüm projeleri kapsamında (slayt #22, #25 & #24), Eyüpsultan, Akşemsettin ve Çırçır Mahalleleri; Yunusemre Mahallesi 1187 Ada 19 Parsel Rezerv Alanı ve Beykoz, Çubuklu Mahallesi’ne ilişkin ornekler verdi.  Her yaştan 250 binden fazla insana eğitim veren afet eğitimi programını da vurguladı. Depreme eğilimli binalar sorununu çözmek için bakanlık ve devlet ölçeğinde bir yaklaşımın gerekliliğini ve özel sektörle işbirliğinin önemini vurguladı. Gelecek kentsel dönüşüm projeleri için yol haritasını özetleyen yıl sonunda paylaşılacak bir strateji belgesinin geliştirilmesine de değindi.

Panel Özeti: KENTSEL DÖNÜŞÜMDE KAPSAYICI VE VATANDAŞI KORUYUCU BİR YAKLAŞIM ARAYIŞI

 

MEDYA GÜNE BAKIŞ’ın Haberi >

[Kısa) KONUŞMACI Özgeçmişleri için

Konuşmacı Özgeçmişleri: KENTSEL DÖNÜŞÜMDE KAPSAYICI VE VATANDAŞI KORUYUCU BİR YAKLASIM ARAYIŞI / Panel – TÜYAP Kitap Fuarı: 4 Kasım 2024

TÜYAP Kitap Fuarı – Panel: KENTSEL DÖNÜŞÜMDE KAPSAYICI VE VATANDAŞI KORUYUCU BİR YAKLASIM ARAYIŞI 

Işık Binyılı Derneği, 41. Uluslararası İstanbul Kitap Fuar’ında

©2024 Isikbinyili.Org – www.isikbinyili.org | Eposta: iletisim@isikbinyili.org | #isikbinyili | #IBBDonusum